Rừng Na Uy – Haruki Murakami

Lần cập nhật gần nhất September 14th, 2020 – 01:57 pm

Rừng Nauy một bài ca bất tử cho một tình yêu buồn thương trong sáng. Khi đi qua một tình yêu không rõ ranh giới ấy, liệu họ có giữ được lòng kiêu hãnh của chính mình? Hay còn chăng là những linh hồn cô đơn, lạc lối không tìm được nơi trú ngụ. Giữa quá khứ và hiện tại, giữa tình yêu và dục vọng, liệu họ sẽ chọn lối đi nào cho mình để cứu rỗi những trái tim khờ khạo và lạc lỏng. Liệu “thế hệ đã mất” ấy có thể hòa nhập vào dòng đời tấp nập ngoài kia? Và đôi khi CÁI CHẾT không còn trở nên đau đớn mà là một sự GIẢI THOÁT tuyệt đối.

Review Rừng Na Uy (5)

Rừng Na – uy là một tác phẩm có thể nói là kinh điển, mang dậm dấu ấn Nhật Bản thập niên 60. Hôm nay mình muốn bày tỏ những suy nghĩ của mình về tác phẩm lẫn cả bộ phim cùng tên của đạo diên Trần Anh Hùng.

Đọc sách luôn là một trải nghiệm thú vị đối với nhiều người và việc đắm mình vào trong những câu chữ của Haruki lại mang cho mình một cảm xúc khác so với đọc các tác phẩm mình từng đọc, bởi lẽ lối viết văn của nhà văn này có một phong cách khá thực tế, chân thực và cởi mở.

Về phần cốt truyện, tác phẩm xoay quanh câu chuyện tình tay ba giữa Toru Watanabe – Naoko – Midori qua lời trần thuật, hồi tưởng ở ngôi thứ nhất của nhân vật nam chính Toru Watanabe về mối tình những năm anh 20 tuổi. Khác với những tác phẩm tình cảm khác, câu chuyện tình xảy ra tự nhiên hơn, không có quá nhiều nút thắt hay cao trào mà những sự việc được đẩy lên đỉnh điểm qua những câu nói chuyện của nhân vật. Chẳng hạn như chuyện Naoko tự tử được kể lại qua lời kể của Reiko Ishida nhưng lối kể này sẽ chân thực hơn vì nó xuất phát từ người ở bên cạnh cô lúc trước khi mất và ông thêm xén vào cả những suy nghĩ của Reiko. Điều này khó có thể thực hiện nếu như không phải Haruki viết hay ở ngôi thứ ba.

Về lối viết, Haruki, ông không đi sâu vào việc thể hiện trình tự diễn tiến câu chuyện mà bao trùm tác phẩm là những suy tư, nội tâm của nhân vật. Hay nói một cách khác, ông miêu tả nội tâm nhân vật và đan xen sử dụng các hình ảnh ẩn dụ và độc thoại. Điều này làm nên điểm nổi bật của ông so với các tác giả khác mà mình đã đọc vì việc miêu tả kĩ tâm lí nhân vật và để nhân vật tự độc thoại cụ thể ở đây là Watanabe khiến độc giả thông cảm hơn cho nhân vật và cảm thấy tương đồng nếu như bản thân cũng đã gặp những chuyện tương tự.

Một điểm thú vị hơn của tác phẩm là bao trùm tác phẩm là âm nhạc, tình dục, rượu và thuốc lá. Sử dụng âm nhạc có tên thật bài hát thật hay cởi mở, thẳng thắn trong việc miêu tả những cảnh nóng cũng là một sự mới lạ, phá cách rât riêng của tác giả mà chỉ có lẽ mỗi Haruki Murakami mới dám làm.

Mở rộng hơn ở câu chuyện tình tay ba, mình quan tâm đến 2 vấn đề lớn chiếm tầm quan trọng trong tác phẩm. Đó là phong cách sống của sinh viên những năm 60 ở Nhật và sự nghiêm trọng của những căn bệnh tâm lí mà những đau thương ở quá khứ đã bám rễ và ảnh hưởng sâu sắc đến nhận thức. Ví dụ cụ thể hơn ở đây mình nghĩ đến Naoko vì cái chết của Kizuki mà những 4 năm sau cái chết của anh vẫn tìm đến tự tử sau khi đã trải qua những điều trị tâm lí phức tạp. Bệnh nhân cách và chứng trầm cảm thực sự nguy hiểm và trong tác phẩm của ông, việc tự tử trở thành một cách hữu hiệu để giải quyết những khúc mắc trong cuộc sống. Còn bàn về phong cách sống có phần buông thả của sinh viên Nhật bản thập niên 60s luôn tìm đến rượu và tình dục để giải tỏa stress đời thường. Một điều đáng nói là tự tử cũng xảy ra… Một nửa số nhân vật xuất hiện chủ yếu đều đã tự tử hoặc có ý định tự tử nhưng không thành.

Sau khi hoàn thành cuốn sách, mình cũng đã quyết định đi coi phim. Đây chắc chắn sẽ là một tác phẩm chuyển thể thành phim cực khó và có lẽ cũng do mình là một khán giả khó tính. Bộ phim chuyển thể cùng tên của đạo diễn Trần Anh Hùng lại không gây cho mình quá nhiều cảm xúc khi mà phim không có một sự giới thiệu nhân vật rạch ròi ở mở đầu phim và xuyên suốt tác phẩm rất nhiều cảnh quay cắt nhưng lại không có đủ dụng ý hoặc trôi qua quá nhanh gây khó hiểu và khi mình chưa kịp hiểu chuyên gì đang xảy ra thì đã tới cảnh khác. Phim cũng lược nhiều chi tiết thú vị và dễ trở thành thiếu tự nhiên. Ví dụ như đầu phim với ông bạn quốc xã khá ít thể hiện hay cảnh Midori xuất hiện lần đầu bất ngờ không theo một hoàn cảnh cụ thể. Âm nhạc là một cách để dẫn dắt người xem theo cung bậc cảm xúc của nhân vật nhưng đôi khi thiếu hợp lí. Chẳng hạn ở đoạn gần cuối sau khi Naoko tự tử, liên tục mấy phút liền là 1 bản nhạc có phần đáng sợ, ảm đạm, ma mị trong khi cá nhân mình thấy một bản nhạc buồn và nên thêm 1 vài cảnh và chi tiết hơn vì đó là một đoạn cao trào trong tác phẩm. Tuy nhiên chung quy lại thì vẫn là một bộ phim đáng xem với những khung cảnh đẹp, thơ mộng.

Đây là một tác phẩm thú vị, phong cách mà các bạn nên đọc ít nhất 1 lần bởi lẽ mình nghĩ mỗi lần đọc các bạn sẽ có một trải nghiệm khác nhau đấy.

– Vũ Duy

Rừng Na Uy – Haruki Mukarami: Cảm thức về tuổi trẻ và cô đơn

Tôi đã đọc Rừng Na uy 3 lần.

Lần đầu tiên, khi đọc chưa đầy 1/3 cuốn sách, tôi đã phải bỏ dở vì năng lực cảm thụ và màng lọc nhận thức của tôi chưa đủ để tiếp nhận được thế giới mà nó mang lại, một thế giới quá trần trụi, phũ phàng. Tôi sợ mình cũng sẽ rơi tuột xuống cái “giếng đồng” của nỗi buồn, nỗi cô đơn ám ảnh mà Toru và Naoko đã cảnh báo ở đầu truyện.

Lần thứ hai, tôi đã rất thất vọng về cái được gọi là tình yêu tồn tại trong cuốn sách, thứ tình yêu mà theo tôi lúc đó là những tình cảm mù quáng nhạt nhòa, yếu đuối. Tôi thấy đau lòng và thương hại cho những linh hồn nhỏ bé và đơn độc không thể sưởi ấm cho nhau bằng thứ tình yêu hời hợt ấy. Nỗi thất vọng ấy như rút cạn những năng lượng tích cực, những rung cảm mãnh liệt mà tôi có. Một lần nữa, tôi lại bỏ dở cuốn sách.

Có người từng nói, thưởng thức một tác phẩm hay cũng như ngắm nhìn một tòa nhà đẹp, nên được chiêm ngưỡng trong ánh bình minh, khi tà dương và trong cả ánh trăng. Rừng Na uy là một tác phẩm như thế, có lẽ ta chỉ thực sự thấu cảm được nó khi đã ít nhiều trải qua những nỗi buồn, nỗi cô đơn, nỗi mất mát của tuổi trẻ. Cái giai đoạn chênh vênh và đầy lo âu ấy còn được gọi là “khủng hoảng một phần tư cuộc đời” (quarter life crisis), người trẻ như cánh chuồn mắc giữa những bộn bề dọc ngang. Chỉ khi bước qua những trải nghiệm ấy rồi, ta mới phần nào thấu cảm và có cơ hội nhìn ra trọn vẹn vẻ đẹp tác phẩm. Rừng Na uy chẳng đơn thuần chỉ là một câu chuyện tình yêu, tác giả cũng không cố ý nhồi nhét vào đây bất kì thông điệp xã hội nào một cách khiên cưỡng, theo tôi, Rừng Na uy trước hết là hành trình phản tỉnh đầy đau đớn của tuổi trẻ khi đã đi đến tận cùng của nỗi cô đơn và mất mát.

Chính vì vậy, cảm thức đầu tiên về tác phẩm là sự ám ảnh. Có hai thể loại độc giả sau khi đọc Rừng Na uy, hoặc là ghét cay ghét đắng, hoặc là rất ám ảnh. Mà những nỗi căm ghét kia, cũng đến từ sự ám ảnh mà tác phẩm mang lại, nó cứ hiện lên và lẩn quẩn trong tâm trí chúng ta, như những giai điệu buồn bã của tiếng guitar vang lên trong căn nhà gỗ phủ đầy tuyết nơi bìa rừng hoang vắng, không dễ để dứt ra khỏi tâm trí.

Trên hành trình phản tỉnh của Rừng Na uy, ta ám ảnh với những gì?

Thứ nhất, sự cô đơn.

Cô đơn là nhân vật chính trong tác phẩm này. Toru, Kizuki, Naoko, Midori cho đến Hatsumi, Nagasawa, Reiko, tất cả đều cô đơn. Như cách nói của Naoko, họ là những con người méo mó, những linh hồn méo mó vì những biến thiên cuộc đời đã tự mình cắt đứt những liên hệ với cuộc sống thực tại, tự tạo ra một thế giới riêng tách biệt với phần còn lại của thế giới mà họ đang sống. Cùng có điểm chung là những người cô đơn, mỗi người lại mang một dạng thức cô đơn khác nhau: Kizuki giấu đi nỗi cô đơn, Naoko bế tắc trước nỗi cô đơn, Nagasawa vị kỉ và bất nhẫn đến đơn độc, Toru và Midori chấp nhận sống với nỗi cô đơn một cách thành thật nhất. Dù họ tiếp cận với nỗi cô đơn bằng cách nào thì cô đơn đã và luôn là một phần trong bi kịch của họ.

Thứ hai, sự sống và cái chết.

“Trong gặp gỡ đã có mầm li biệt” (Xuân Diệu). Toru đã nhận ra cái mong manh hữu hạn của đời người và ranh giới mong manh của sống chết có thể dễ dàng cướp mất những điều mà chúng ta hằng yêu quý như thế nào. Những sự mất mát, ra đi trong Rừng Na uy cũng nhẹ nhàng, lạnh lùng và hiển nhiên như vậy. Cái gì rồi cũng không vượt qua quy luật của sự vô thường, tuổi trẻ cũng vậy, cũng như giọt mưa trôi qua kẽ tay, chẳng thể cưỡng cầu, chẳng thể níu giữ. Sự phản tỉnh đau đớn này đến với Toru khi anh gần như đã mất đi tất cả, sau 1 tháng trời ròng rã lang thang vô định, anh buộc phải đưa ra lựa chọn, chìm đắm và bị nuốt chửng bởi những ám ảnh quá khứ hay đối mặt, sống tiếp với thực tại hiện hữu, một thực tại “đang thở, đang sống” hay một quá khứ giờ chỉ còn là “nhúm tro trăng trắng”. Hình ảnh cuối cùng đầy ám ảnh của tác phẩm chính là khi hành trình phản tỉnh của Toru đi đến đoạn kết. Một Cái Tôi lạc lõng giữa những biến thiên của thời gian, những linh hồn cô đơn đã lựa chọn sẽ bám víu lấy sự sống này một cách chân thành nhất. Dù sâu thẳm trong những linh hồn ấy là những mất mát cô đơn không thể khỏa lấp, những nỗi bâng khuâng chưa thể dứt, họ đã chọn sống và sống một cách mãnh liệt.

Nhiều người nói Rừng Na uy không thể là cuốn sách của thanh xuân khi chất chứa quá nhiều mất mát, quá nhiều nỗi buồn. Tôi thì cho rằng đây chính là một cuốn sách thanh xuân bất diệt, vì từ những nấm mồ của sự mất mát, những tàn tro của nỗi buồn, một sự sống mới sẽ hồi sinh mạnh mẽ. Và đó chính là vẻ đẹp của thanh xuân.

– Trương Khải Minh

Bạn tôi nói đọc truyện Rừng Na Uy mất hết cả hứng thú đối với tình dục. Tôi không thực sự thấu hiểu quan niệm của các nhân vật trong truyện về tình dục, nhưng chuyện của bọn họ lại khiến tôi nghĩ, tình dục cũng là khía cạnh không cần phải xấu hổ và đáng được quan tâm.

Đây cũng là lần đầu tiên tôi đọc về trầm cảm, mà thật sự cho tới lúc ấy, đọc hết truyện vẫn không thể nào hiểu nổi cái gì là trầm cảm. Chỉ thấy bóng đêm trong cô gái nhỏ, tràn ngập nỗi đau buồn, và rồi trống rỗng, không cảm xúc. Tôi đã sửng sốt, không hiểu được nhưng cảm thương vì cô bé không vượt qua được nỗi ám ảnh khủng khiếp khi phải chứng kiến hai người thân nhất lần lượt tự tử.

Đọc rồi khiến tôi mang ấn tượng, không lẽ thế hệ trẻ Nhật Bản lúc ấy hầu hết đều mang tâm trạng tăm tối đến thế. Chỉ có một cô gái tươi tắn, là một tỉ lệ quá thấp giữa hàng loạt các nhân vật khác ủ rũ đau buồn. Vừa hay, nhân vật chính được dẫn dắt ra khỏi khu rừng tăm tối (dù rừng trong truyện là khu rừng tuyết sáng rỡ và lạnh lẽo chết người) bằng chính vẻ tươi sáng duy nhất, hiếm có – tình yêu của một cô gái hồn nhiên. Câu hỏi xuyên suốt tác phẩm, như vậy, đã được trả lời theo một cách thức hết sức cảm động. Sự đơn sơ, mộc mạc tràn đầy hy vọng, là câu trả lời can đảm nhất cho vấn đề cốt lõi – Sự sống, Cái chết, Ý nghĩa cuộc sống – chất chứa trong lòng của Watanabe, mà cũng là giá trị cốt lõi của tác phẩm.

Trong truyện sáng rực lên đến độ ám ảnh một khu rừng tuyết hoang vắng, trắng toát, nhưng không hiểu sao, đọng lại trong tôi, là một khu rừng tăm tối âm u chết người. Hình ảnh đó, sau này khi đã hiểu rõ về trầm cảm, tôi biết, ông ấy đang mô tả về khu rừng trầm cảm – cô độc, lạnh lẽo, không có lối ra.

Chẳng hề ngạc nhiên là câu chuyện về khu rừng tăm tối ấy, ngoài những suy tư không thể tránh khỏi của người trầm cảm về ý nghĩa của cuộc sống, cái chết, những lựa chọn, thì tình dục là thứ được tập trung nhiều nhất, là căn bản để kể về. Trong thế giới trầm cảm, không hiếm trường hợp trở nên lãnh cảm, nhưng phần còn lại thì quay cuồng tìm kiếm tình dục. Bởi vì tình dục là một trong số ít những phương cách hiệu quả nhất để họ cảm giác được “sự sống” – theo cách trực tiếp và cụ thể nhất, khi mà đa phần họ cảm giác trống rỗng từ thể xác cho đến trong tận cùng của linh hồn. (Một số khác sẽ dùng chất kích thích hoặc self-harm – cực hạn.) Có lẽ là vậy, nên tình dục được mô tả không chỉ thuần về cảm xúc, rồi gắn với các câu chuyện tình, mà còn đi xa hơn, gắn với những thăm dò, suy tư tinh tế về ý nghĩa của nó trong từng nhân vật một: họ cần thấu hiểu và cảm nhận thật sâu sắc về thứ khiến họ cảm nhận “sự sống”.

Có ai đó nói truyện Rừng Na Uy là truyện về một thế hệ thanh niên những năm xx của Nhật Bản, người khác lại nói đó là câu chuyện về tình yêu. Tôi nghĩ chỉ một phần như vậy, tựa đề đã nói rõ, đây là câu chuyện của khu rừng – rừng trầm cảm. Riêng biệt. Đặc trưng. Là một thế giới mà ở đó, dù họ là ai, tính cách và gia cảnh thế nào, cũng có thể đối mặt với nghẹn ngào, đau đớn, trống rỗng nhưng không ai khác có thể nào thấu hiểu. Họ chật vật đấu tranh, cố gắng thấu hiểu và tìm cho ra các giá trị thực sự của đời sống, đi đến lựa chọn giữa sự sống và cái chết, buông tay hoặc là được cứu thoát. Phần lớn mỗi người chúng ta hay trăn trở với những điều này, còn ở trong rừng trầm cảm, chúng tra tấn bạn đến chết, trong khi người bạn duy nhất của bạn lúc này là sự cô độc tuyệt đối.

Ở thời điểm đọc truyện Rừng Na Uy, tôi đã có cảm giác rơi vào một thế giới hoàn toàn khác, một thế giới không tồn tại. Những suy tư khác lạ của tất cả nhân vật, nhờ vậy, mở ra cho tôi thấy thế giới này rộng lớn hơn tôi tưởng rất nhiều. Thì ra thế giới thực mà tôi đang sống có những mảng màu tăm tối như thế, có những con người như thế, không nhìn thấy lối thoát, mà tôi sẽ không bao giờ hiểu nổi, nhưng họ vẫn đã, đang và sẽ cùng tồn tại, chỉ là tôi chưa bao giờ biết đến…

– Dong Anh

Một trong những tác phẩm kinh điển, mang đậm dấu ấn Nhật Bản thập niên 60, xuyên suốt cả tác phẩm là hành trình chạy chốn quá khứ của mỗi nhận vật. Nhưng chứa đựng trong đó là một lớp trẻ nhật bản tha hóa, tàn lụi luôn mong muốn tìm đến rượu, và tình dục như một phương thức cứu cánh, giải tỏa stress đời thường. Vấn nạn tự tử cũng được tác giả đề cập đến khi hơn một nửa số nhân vật tìm đến tự tử hoặc có ý định tự tử chỉ để giải thoát bản thân. Liệu “tự tử” có phải là dấu chấm viên mãn hay đó là những khởi đầu cho một chuỗi những đau khổ về sau?

Về cốt chuyện: Tất thảy câu chuyện xoay quanh mối quan hệ giữa 3 nhân vật Toru Watanabe – Naoko – Midori. qua lời trần thuật, hồi tưởng ở ngôi thứ nhất của nhân vật nam chính Toru Watanabe. Một Bức Tranh tự sự “rừng – nauy hiện lên với chằng chịt những sợi dây liên kết mộng mị của mỗi nhân vật. Một bên là cuộc chạy trốn dài đến vô hạn của Toru và naoku trước những ký ức đau buồn về cái chết người bạn thân kizuki để rồi “tự tử” như một phương thuốc cuối cùng tìm đến, trấn an một tâm hồn đang dần héo mòn trong Naoko. Trái ngược lại bức tranh u ám đó, Toru – Midori hiện lên với những tình cảm mộc mạc, bồi hồi của tuổi trẻ, hai con người tìm đến với nhau để hàn gắn những vết xước trong quá khứ, Để trưởng thành hơn và để mạnh mẽ hơn. Sâu bên trong đó còn một tầng liên kết gần như vô hình giữa hai nhân vật “ midori – naoko”, họ chưa từng gặp nhau trực tiếp, chỉ được biết đến nhau qua thư & lời kể của Toru. Nhưng ai đọc tác phẩm cũng sẽ biết được : Niềm khao khát cháy bỏng của naoko muốn là một cô gái bình thường, cũng được thương, và được yêu – như midori. Còn đối Với Midori đó là sự ghen tị và mong muốn được cho và nhận một tình yêu chân thành chân chất, phủ đầy cung bậc cảm xúc từ Toru, giống như cái cách mà anh đã dành cho Naoko thuở ban đầu.

Về nhân vật: Mỗi nhân vật trong tác phẩm đặc trưng rất rõ rang cho từng tầng lớp xã hội nhật bản trong thập niên 60. Mỗi tầng lớp bị mắc kẹt giữa những mong muốn và những lý tưởng riêng. Cho đến khi họ đưa ra những quyết định mà ngay cả đến bản thân cũng không hiểu được.

Toru Wanatabe: Một chàng trai bị giằng xé giữa nghĩa vụ với Naoko và tình cảm nam nữ anh dành cho Midori. Một naoko ngày càng xa cách và cô lập bản thân, một midori sẵn sàng yêu anh và dành chọn tấm chân thân của mình. Tuy nhiên, chính sự thiếu quyết đoán của Toru đã khiến anh phải sống trong cuộc sống ngập tràn tình dục, rượu, sự cô liêu, và sự hối hận miên man.

Naoko: Một trái tim mong mảnh dễ vỡ, luôn luôn muốn chạy, chạy thật xa để xóa mờ đi quá khứ cay nghiệt. Nhưng đâu biết được rằng cách tốt nhất để vượt qua là trực tiếp đối mặt với nó. Để đến khi chính quá khứ đó ngày một gặm nhấm và xói mòn trái tim cô và giải thoát bằng liều thuốc vĩnh hằng mãi mãi.

Midori: Một cô gái với đầy những biến cố trong gia đình, từ người mẹ mất sớm, người bố đang thoi thóp từng ngày trong bệnh viện, cho Đến người thân duy nhất là chị cô, cũng suốt ngày dành tình cảm cho người yêu thay vì hỏi han, chăm sóc cho người em cô liêu. Nhưng vượt lên trên tất thảy là sức mạnh về tình yêu. Tình yêu được sống và được yêu thương từ những người thương cô thật lòng

Nagasawa: Một nhân vật với đầy ẩn ý – như hiện thân của những dục vọng vô tận đòi hỏi bất tận sự thụ hưởng thấp hèn và mau chóng; không thích chờ đợi hay suy tính, đơn giản chỉ là thỏa mãn hiện tại; không cần tình yêu hay những hạnh phúc mơ hồ. Nagasawa cũng đại diện cho một lớp thanh niên Nhật thập niên 60, một “thế hệ mất mát” bị vật chất che mờ đi lý tưởng và truyền thống, họ vẫy vùng một cách vô vọng trong vòng xoáy bất tận và ngột ngạt của một xã hội tôn thờ chủ nghĩa vị kỷ.

Reiko: Một nhân vật phụ khác phản ánh về thực trạng xã hội nước nhật lúc bấy giờ, một xã hội kì thị những con người đồng tính, họ bị xem như là những kẻ ghê tởm, cặn bã của xã hội, bị dèm pha, phỉ báng. Tiếng nói của họ không được lắng nghe, trân trọng, ngoại trừ gia đình. Đến khi giọt nước chênh vênh tràn ly, họ chị biết chốn chạy thực tại phũ phàng đến nơi mà họ nghĩ họ thuộc về.

Giá trị tinh thần: Chỉ có tình yêu mới làm con người đau khổ và hạnh phúc đến thế. Ta thấy một tình yêu quây quắc, vô vọng và vô điều kiện của Hatzumi dành cho Nagasawa. Ta thấy một tình yêu ám ảnh, đau khổ của Naoko dành cho Kizuki. Ta thấy một tình yêu đầy hoang mang và chênh vênh của Toru dành cho Naoko. Và, ta cũng thấy một tình yêu dữ dội, chân thành, đầy niềm lạc quan, hi vọng chờ đợi của Midori dành cho Toru; một tình yêu e ấp lưỡng lự nhưng cũng mãnh liệt đến ám ảnh của Toru dành cho Midori. Tình yêu đầy những cung bậc phức tạp và khó hiểu như chính cuộc đời phức tạp và bất trắc mà chúng ta đang sống và đấu tranh.

Suy cho cùng tự tử cũng chỉ là phương thức giải thoát vị kỷ cho người ra đi nhưng kéo theo đó là biết bao đau khổ, khắc khoải mien man của những con người ở lại. khởi đầu với cái chết đường đột của Kizuki, để lại Vết thương lòng không sao lấp được của naoko. Trong cô luôn luôn ám ảnh câu hỏi đối với bản thân: “Về nguyên nhân cái chết của Kizuki” khiến cô chạy chốn quá khứ, chạy chốn câu trả lời và ngay cả chạy chốn chính bản thân mình. Kế đến là sự ra đi của Naoko, bao trùm lên một bức màn u uất, một bức màn đêm đen với hai nhân vật Toru – Reiko. Trong khi Toru diễn tả nỗi buồn đến tột cùng khôn nguôi bằng việc lững thững lưu lạc trên đường, đi khắp mọi xó xỉnh nhật bản và làm bạn với rượu và thuốc lá để quên đi quá khứ. Thì Reiko phải đưa ra lựa chọn khó khăn nhất trong cuộc đời: “Dời khỏi khu an dưỡng – nơi cô thấy được thanh thản với chính bản thân” để tìm đến Toru. Mong muốn san sẻ phần nào nỗi buồn vô hạn cùng nhau. Cũng phải nhắc đến nỗi một nỗi buồn thầm kín và lớn lao của Midori, Luôn ngày ngày đợi mong nhận tin tức của Toru trong vô vọng. Sự đợi chờ, trông ngóng có bao giờ là dễ chịu đối với cặp đôi đang yêu.

Quả thật, Trong Rừng Nauy, Ta thấy được Hành trình trưởng thành đầy những thử thách dữ dội, những muộn phiền, đau khổ là không thể tránh khỏi nhưng phải can đảm đối mặt với nó. Chúng ta không quên ký ức nhưng hãy dành cho nó một hốc nhỏ đầy tĩnh lặng (như cái hốc đá của Toru trước biển cả cuồng loạn) mà chiêm nghiệm và để tiếp tục sống can đảm hơn cho những biến cố đang chờ đón phía trước. Cuối cùng thì Toru đã tìm được cho mình con đường tương lai sẽ đi, có thể cất những đau thương đầu đời mà can đảm tiếp tục sống và trưởng thành, để tiếp tục yêu và đau khổ!

– Nguyễn Nam Thắng

Rừng Na-Uy: Khi sự cô đơn là một phần quan trọng của quá trình trưởng thành

Tình cờ nghe được The Beatles với giai điệu mộc mạc của ca khúc “Norwegian Wood”( Rừng Na-Uy) vang lên qua chiếc radio cũ, khi cả thế giới xung quanh thu lại chỉ bằng âm nhạc, lòng tôi chợt sống dậy với mớ hỗn độn cảm xúc khó mà diễn tả thành lời.Bởi lẽ, ca khúc đó gợi ra trong tâm trí tôi nhớ về cuốn tiểu thuyết cùng tên được chắp bút bởi Haruki Murakami- một tiểu thuyết gia Nhật Bản xuất sắc và cũng là một trong số ít những tác giả mà tôi vô cùng yêu thích.

I once had a girl, or should I say, she once had me.
She show me her room, isn’t it good, Norwegian Wood?
(Tôi đã từng có một cô gái, hay nói đúng hơn,cô ấy đã có được tôi
cô ấy dẫn tôi đến phòng mình,cánh rừng Nauy, chẳng phải thật đẹp hay sao?)

Bao phủ toàn bộ tác phẩm là một gam màu tối của sự cô đơn, có nỗi buồn, rất buồn, có tuyệt vọng, sầu bi, và ở đó còn có những người trẻ “méo mó”, mất phương hướng ngay trong chính cuộc đời mình… Tác phẩm như một “cuốn từ điển về nỗi cô đơn” đặc biệt ở thế hệ trẻ trên con đường đi tới sự trưởng thành mà tất cả chúng ta đang/ sẽ trải qua một lần trong đời mình.
Như một kẻ nghiện, tôi bị cuốn hút bởi cuốn sách này ngay từ những dòng đầu tiên . Rừng Nauy được kể theo dòng hổi tưởng miên man về quá khứ đẹp mà buồn, về ký ức nơi tuổi trẻ và những nỗi đau đớn của mười tám năm trước nhưng chưa bao giờ phai mờ trong tâm trí của Toru Watanabe- lúc này đã ba mươi bảy tuổi, đang trên máy bay tới nước Đức xa xôi. Không chỉ chất chứa dày đặc nỗi cô đơn, sự bế tắc của từng cá nhân trong câu chuyện mà còn đầy ắp những đau xót, nhớ nhung có lẽ chẳng bao giờ vơi cạn cho những hoài niệm xưa cũ, cho những gì đã qua đi, cho những con người đáng thương mãi mãi- mãi mãi không bao giờ trở lại…

Toru Watanabe, Kizuki và Naoko là một nhóm nhỏ thân thiết. Trong đó, Kizuki là người bạn thân duy nhất của Watanabe- chàng trai hướng nội, chỉ thích đọc sách và ở một mình. Còn Naoko và Kizuki là người yêu. Ba người họ làm nên một bộ tuyệt hảo tưởng chừng như nếu có người thứ tư xen vào thì quả là thừa thãi. Trong mối quan hệ ấy, Kizuki dường như là người điều khiển câu chuyện một cách nhịp nhàng, luôn tìm ra được điểm thú vị trong mọi thứ. Đó là một dạng của tài năng chăng? Điều này khiến Watanabe thắc mắc và băn khoăn tự hỏi tại sao Kizuki chẳng giao thiệp rộng mà thay vào đó lại để mắt tới một thằng chỉ thích nghe nhạc, đọc sách như anh? Và rồi…
Kizuki tự sát ở tuổi 17. Cái chết không báo trước của Kizuki đã tạo ra một sự khủng hoảng tựa như cơn đại địa chấn trong lòng Naoko. Thế giới ấy của cô, thế giới mà cô vô cùng thương yêu đã từ bỏ tất cả- kể cả Naoko mà ra đi mãi mãi. Một nỗi đau và một dấu hỏi chấm lớn đặt ra cho cả những nhân vật trong truyện và với chính bản thân tôi rằng, điều gì đã dẫn tới hành động đau đớn này của Kizuki? Cái chết đầu tiên ập tới- hoàn toàn bất ngờ không một chút dấu hiệu khiến người ở lại ngã quỵ và đây cũng là một trong những nỗi ám ảnh của cuốn sách mà cả khi gấp lại, tôi- có lẽ tất cả chúng ta đều luôn đặt ra để tự hỏi chính mình. Thế rồi, Naoko và Watanabe bắt đầu vật lộn giữa lằn ranh của sự sống và cái chết. Naoko như tan ra rừng mảnh, vụn vỡ, rơi vãi bởi tâm hồn đã từng đi qua thương tổn (Naoko từng chứng kiến cảnh chị gái tự sát ngay trong chính căn nhà mình). Thực ra, có thể nói, Naoko đã chết ở tuổi mười bảy- vào cái ngày mà người yêu của cô ra đi. Còn Naoko của sau này chỉ là thân xác, chỉ là “tồn tại”chứ không phải “sống” nữa rồi. Đặt bản thân trong hoàn cảnh của cô gái đáng thương ấy, chính tôi cũng khó mà có thể vượt qua khi phải chứng kiến những khoảnh khắc, những cảm xúc liên tục như thể những cơn sóng thần cứ thế ập tới một cách mạnh mẽ, thô bạo, đánh gục mọi cố gắng để trở lạ với thế giới. Để rồi, Naoko cũng lựa chọn cho mình một cách ra đi tương tự trong khu rừng sâu ở nơi nghỉ dưỡng và điều trị tâm lý. Tội nghiệp làm sao, đáng thương làm sao cho cô gái bé nhỏ ấy! Đọc đến những dòng này, tôi đau… đau lắm chứ. Mặc dù sự ra đi của Naoko là hoàn toàn có thể đoán trước được nhưng thực sự rất đau lòng. Liệu Naoko còn có thể tiếp tục sông với những nỗi đau ấy hay không? Có lẽ là không bao giờ được nữa. Naoko đã hoàn toàn kiệt sức. Nói ra có thể là không nên, nhưng tôi hoàn toàn ủng hộ sự lựa chọn này của Naoko, điều này đối với tôi là cách giải thoát tốt nhất cho chính bản thân cô khỏi những nỗi đau đớn, mất mát về tinh thần mà cô phải gánh chịu. Sự ra đi ấy tuy đau nhưng cũng là một cách chữa lành tuyệt vời nhất mà cô có thể làm được cho chính mình để được đoàn tụ với những người thân yêu.

Đồng cảm với Naoko, nhưng đồng thời tôi lại thương và cũng khâm phục nhất Watanabe. Trải qua nỗi đau mất đi người bạn thân duy nhất và người con gái anh yêu- Naoko nhưng Watanabe lại trưởng thành hơn, mạnh mẽ hơn. Phải chăng đã có một thứ sức mạnh quyền năng tối thượng nào đó giữ anh ở lại và tiếp tục sống? Sông với những mất mát, những nỗi đau không có bất cứ thứ gì có thể bù đắp lại được chắc hẳn phải khó khăn lắm! Nhưng Watanabe vẫn cố gắng gượng dậy sau những đổ vỡ, những suy sụp để tiếp tục ở giữ lấy cuộc đời mình. Không có một sức mạnh nào, một siêu nhiên nào, một thứ phép thuật toàn năng nào kéo ảnh ra khỏi vũng bùn lầy bị ám ảnh bởi sự chết, vậy lý do ở đây là gì?

Theo tôi, thứ nhất, Watanabe ngay từ đầu đã sống đúng với bản thân mình. Anh thừa nhận tính cách, sở thích của bản thân và không che giấu nỗi cô đơn. Watanabe vẫn cứ là Watanabe thôi, không cố gắng gượng để trở thành ai, để được mọi người chấp nhận- nên anh mới cô đơn- có lẽ vậy. Điều này khác hoàn toàn với Kizuki. Theo giọng kể của Watanabe thì Kizuki có lẽ là người bình ổn nhất nhưng có thật sự như vậy hay không khi Kizuki lại chọn cho mình cách tự sát- một điều chẳng ai ngờ tới! Có khi nào Kizuki bên ngoài chỉ là chiếc vỏ bọc che giấu đi nỗi cô đơn, yếu ớt trong lòng mình. Thay vì chữa trị cho chính mình hay mở lòng ra để tốt hơn thì anh lại quên nó đi để làm chỗ dựa cho người khác.

Thứ hai, điều mà Watanabe làm được để tiếp tục bám víu lấy cuộc đời này là vì anh dám đối mặt với quá khứ- dù cho nó có đau đớn đến nhường nào đi chăng nữa. Còn Naoko thì chẳng thể hoặc cô chẳng muốn làm. Cô luôn đấu tranh vật vã với những tiếng nói trong đầu mình, cô không muốn nghe những âm thanh đó- những âm thanh cho thấy sự tổn thương nặng về tâm lý. Cứ thế, cứ thế tiếp diễn còn Naoko thì chấp nhận sống với những hoài niệm- dù cho nó đau đớn hay làm cô vụn vỡ ra như thế nào!

Tôi cảm phục tinh thần thép của Watanabe, những đổ vỡ trong tình cảm, trong cuộc sống đặc biệt ở giai đoạn đi tới trưởng thành là không thể tránh khỏi. Nếu ví trưởng thành là một chiếc gai thì chúng ta – ai rồi cũng phải bị đâm một lần trong đời. Vết đâm ấy là một phần quan trọng của quá trình trưởng thành. Nó giúp ta nhận ra giá trị của tuổi trẻ, giúp ta mạnh mẽ hơn, sâu sắc hơn . Những thương tổn xưa cũ sẽ thành những vết sẹo để sau này nhìn lại ta thấy mình đã vượt qua mạnh mẽ như thế nào, dù vui buồn hay khổ đau thì đến một giai đoạn trong cuộc đời, bạn sẽ gói gọn nó trong ngăn kéo của an yên và hạnh phúc!

Cái chết trong tác phẩm này nhẹ tựa mộ chiếc chiếu êm, mông lung tựa lông hồng. Cái chết ở đâu còn như hiệu ứng Domino khi nó xảy ra hết người này cho tới người khác. Bởi lẽ, “sự chết không phải là đối nghịch của sự sống, mà là một phần sự sống”. Gam màu ảm đạm của tác phẩm là vậy những trong đó vẫn ẩn chứa vệt sáng của Tình yêu- thứ tình cảm thiêng liêng nhất. Tình yêu chỉ sống được nhờ đau khổ. Sống trong hạnh phúc, tình yêu sẽ chết dần chết mòn. Với Murakami cũng như tiểu thuyết của ông, cô độc là một phần quan trọng , có sẵn bên trong, nhưng nó chẳng có gì đáng sợ, và “chỉ cần thật lòng yêu một người, cuộc đời sẽ được cứu rỗi”. Ở đây, tình yêu là thứ ánh sáng hy vọng duy nhất kéo con người ra khỏi cũng bùn lầy nhầy nhụa những mất mát và đau thương, của tối tăm và mịt mù. Tình yêu trong Rừng Nauy là một phép màu kì diệu kéo những tâm hồn đã đi qua bao thương tổn, đã oằn mình để chiến đấu lại những nỗi đau, trở lại bám víu, đi tìm lý do để tiếp tục được sống, được là chính mình, được đối mặt với thế giới và cho phép mình có những cơ hội khác để được hạnh phúc hơn, nhiều hơn nữa.

Là một người trẻ đọc Rừng Nauy, nhiều lúc tôi thấy sợ bởi cách viết, cách miêu tả về sự cô đơn đến đáng lưu tâm ở những người trẻ, bởi sự trần trụi khi nói về tình dục. Tuy nhiên, tình dục trong cuốn sách không phải thứ lời lẽ câu khách rẻ tiền mà lại là nơi trú ngụ, là nỗi an ủi và cũng là một cách để con người nhận ra mình vẫn còn giá trị, để trở về cuộc sống bình thường. Trên tất cả, điều ám ảnh tôi duy nhất còn lại sau không ít lần đọc cuốn sách này chính là sự cô đơn- cô đơn đến khắc khoải và đáng sợ, cùng với đó là những ý niệm về tình yêu, về mất mát trên đường tới sự trưởng thành mà dù muốn hay không muốn- tôi hay tất cả chúng ta đều đã và đang đi qua. Giống như một nghi lễ. Còn những điều không thể tránh khỏi thì hãy tập cách bình tĩnh, dũng cảm để đối mặt với nó- đó là cách tối ưu nhất. Và nếu có cơ hội thì ta cũng nên yêu một lần khi còn trẻ để không phí hoài thanh xuân- nhanh đến nhưng cũng vội vàng qua mau.

Để tôi đọc cho các bạn nghe một bài thơ Haiku Nhật Bản:
“Những lỗ trống trong củ sen
Khi ta ăn
Ăn luôn cả nó” .

Sự cô đơn cũng vậy, nó luôn tồn tại sẵn trong mỗi cá thể. Điều chúng ta cần làm là gì? Theo tôi, hãy đối diện với nó. Đàm thoại với nỗi cô đơn hay chính là khi ta đối diện với chính bản thân mình. Đừng trốn tránh vào những cuộc vui ồn ào, cũng đừng tạo ra vỏ bọc giả dối nào cả. Bởi đó còn là hành trình ta đi tìm bản ngã, đi tìm cái tôi cá nhân để từ đó ta biết phải làm sao, làm như thế nào và trên hết là thấu hiểu chính bản thân ta!

“Chuyện gì sẽ xảy ra khi con người mở lòng mình ra?
– Họ sẽ cảm thấy tốt hơn!”

Có lẽ bạn cũng nên tìm đọc quyển sách này, ngoài những điều ở trên, nó còn có những nhân vật khác, là “Green girl” Midori Kobayashi cá tính, mạnh dạn và lạc quan, là chị Reiko của nhà nghỉ Ami, hay anh bạn tài giỏi nhưng đào hoa- Nagasawa và cô bạn gái chung thủy để cuối cùng cũng chẳng nhận lại được gì từ người mình yêu- Hatsumi đáng thương… Tất cả, mỗi nhân vật, mỗi màu sắc tạo nên bức tranh sinh động, chân thực về cuộc sống, về tâm lý của sinh Nhật Bản những năm 60 của thế kỷ trước. Chắc chắn “Rừng Na-uy”- cuốn sách thanh xuân bất diệt và Murakami – “hình vóc văn chương của thế kỉ XXI” (New Statesman) sẽ không khiến bạn phải thất vọng đâu!
“Sự tinh tế như một giọt nước rơi tách xuống mặt hồ, điều mà bạn không thể đọc được ở bất kì nhà văn nào – ngoài Murakami.”

– Thanh Huyền Trần

Trích dẫn Rừng Na Uy

“Nhưng ai có thể nói cái gì là tốt nhất? Đó là lí do bạn cần phải nắm chắc bất cứ thứ gì xảy ra với bạn về nơi mà bạn có thể tìm thấy tình yêu, và đừng lo lắng về người khác quá nhiều. Kinh nghiệm của tôi chỉ ra rằng ta không có hơn hai hay ba cơ hội như thế trong đời, và nếu ta để tuột mất, ta sẽ hối hận trong suốt quãng đời còn lại.”

“Tôi luôn thèm muốn tình yêu. Có lần, tôi đã muốn biết việc làm sao để được lấp đầy bởi nó – được đắm chìm trong tình yêu mà tôi không thể chịu được nữa. Chỉ một lần thôi.”

“Khi ta yêu, điều tự nhiên nhất đó là hãy tha thiết với nó. Đó là những gì tôi nghĩ. Đó cũng là một dạng chân thực mà thôi.”

“Thật khủng khiếp khi làm tổn thương người mà ta thực sự quý mến mà lại không biết như thế.”

“Tớ không quan tâm cậu làm gì với tớ, nhưng tớ không muốn cậu làm tổn thương tớ. Tớ đã đủ tổn thương cả đời rồi. Nhiều hơn thế nữa. Bây giờ tớ muốn được hạnh phúc.”

“Nhưng có ai dám bảo chỉ thế mới là tốt đẹp nhất đâu? Cho nên cậu cần phải chộp lấy bất kì cơ hội hạnh phúc nào mà cậu có, và đừng áy náy vì người khác nhiều quá. Kinh nghiệm của tôi là chúng ta chỉ có độ hai hoặc ba cơ hội như thế trong đời và nếu để lỡ thì sẽ phải ân hận cho đến chết vậy.”

“Nếu bạn chỉ đọc những quyển sách mà mọi người đang đọc thì bạn cũng chỉ nghĩ những gì mọi người đang nghĩ”

“Tôi vẫn luôn thèm được yêu. Dù chỉ một lần thôi. Tôi muốn biết được yêu đầy phần mình nó ra sao, đầy đến mức không thể chịu được nữa ấy. Chỉ một lần thôi.”

“Không, ngay cả tớ cũng không ngu như thế. Tớ đang chờ sự ích kỉ. Sự ích kỉ hoàn hảo. Giống như, tớ nói rằng mình muốn ăn bánh dâu tây. Và cậu dừng hết mọi việc đang làm để chạy đi mua cho tớ. Và khi cậu thở hết hơi trở về, quỳ xuống và dâng miếng bánh dâu tây cho tớ. Và tớ nói mình không muốn nó nữa rồi ném ra khỏi cửa sổ. Đó là thứ tớ đang tìm.”

“Mình muốn cậu luôn luôn nhớ đến mình. Cậu sẽ nhớ rằng mình đã tồn tại, rằng mình đã đứng cạnh cậu ở đây như thế này chứ?”

“Tôi chẳng có gì nhiều để chuyện trò với ai mà chỉ lui thui với những cuốn sách của mình. Tôi thường nhắm nghiền mắt lại, chạm tay vào một cuốn sách quen thuộc rồi rút lấy hương vị của nó vào sâu thẳm lòng mình. Thế là đủ để tôi hạnh phúc…”

“Cậu không thấy là sẽ rất tuyệt nếu vứt bỏ hết mọi thứ và mọi người để đến một nơi mà mình không biết một ma nào cả ư? Nhiều lúc mình chỉ thích làm như thế. Thực sự là nhiều lúc mình đã muốn, rất muốn làm như thế. Đấy, giả dụ như tự nhiên cậu tốc tớ đến một nơi thật xa, thật xa, và tớ sẽ sản xuất cho cậu một lũ con khỏe như trâu, và từ ấy chúng mình sẽ mãi sống hạnh phúc, cứ việc lăn lộn dưới sàn nhà.”

“Cậu yêu tớ nhiều đến mức nào?” Midori hỏi. ‘Đủ để khiến mọi con hổ trên thế giới tan chảy thành bơ,’ Tôi trả lời.”

“Chuyện gì sẽ xảy ra khi con người mở lòng mình ra? . “Họ sẽ thấy tốt hơn.”

“Tớ không biết cậu sẽ làm gì tớ, nhưng tớ không muốn cậu làm tớ phải đau khổ. Quá đủ rồi. Bây giờ tớ muốn hạnh phúc.”

“Đừng tự trách móc mình… Chỉ những kẻ vứt đi mới làm thế.”

“Kí ức thật ngộ. Khi ở trong tình cảnh, tôi khó mà để ý đến nó. Tôi chưa từng dừng lại để nghĩ về nó như thứ gì khác mà sẽ để lại ấn tượng lâu dài, chắc chắn sẽ không bao giờ hình dung rằng mười tám năm sau tôi sẽ nhớ lại rõ ràng đến thế. Tôi đang nghĩ về bản thân minh. Về cô gái xinh đẹp đang lướt qua. Tôi đang nghĩ khi hai đứa bên nhau, rồi lại về chính bản thân mình. Đó là cái tuổi, cái đoạn mà trong đời khi mọi cảnh trí, mọi cảm xúc, suy nghĩ chỉ quay quanh bản thân mình, giống như chiếc boomerang vậy. Và tệ hơn, tôi đang yêu. Mối tình đầy khúc mắc. Đầu óc tôi không thể để ý đến mọi thứ xung quanh được.”

“Khuôn mặt chúng tôi chỉ cách nhau chưa đến một gang nhưng nàng lại ở cách tôi cả hàng năm ánh sáng.”

“- Cậu có thường ở một mình như thế không?

– Luôn là thế.

– Cậu thích cô đơn à?

– Không, chẳng ai thích cô đơn cả. Tớ chỉ là không cố kết bạn, vậy thôi.”

“Yêu người khác là một điều tuyệt vời, và nếu tình yêu ấy là chân thành, chẳng ai cuối cùng lại bị ném vào một mê cung cả. Cậu phải thành thật với chính mình hơn mới được.”

“Tớ có hàng ti tỉ thứ phải nói với cậu. Trên đời này tớ chỉ muốn có cậu. Tớ muốn gặp cậu và trò chuyện. Tớ muốn hai chúng ta bắt đầu lại mọi thứ từ đầu.”

“Tôi quen đọc sách khuya và ngủ đến tám giờ mới dậy[…] Tôi chỉ là một thằng nhóc bình thường thích đọc sách.”

“’Có lẽ tớ chưa thực sự hiểu cậu,’ Tôi nói. ‘Tớ không được thông minh lắm. Chuyện gì cũng phải mất một lúc tớ mới hiểu ra. Nhưng nếu có thời gian, tớ sẽ hiểu cậu bằng được — hơn bất kì ai khác trên đời này.’”

“Không có chân lí nào có thể làm dịu được nỗi đau buồn khi chúng ta mất một người yêu dấu. Không một chân lí nào, một tấm lòng trung thực nào, một sức mạnh nào, một tấm lòng từ ái nào, có thể làm dịu được nỗi đau buồn ấy. Chúng ta chỉ có thể chịu đựng nỗi đau ấy cho đến tận cùng và cố học được một điều gì đó, nhưng bài học ấy cũng lại chẳng có ích gì nữa khi chúng ta phải đối mặt với một nỗi đau buồn mới sẽ ập đến không biết lúc nào.”