“Sinh ra để chạy” không phải là một cuốn sách giáo khoa về chạy bộ. Bạn sẽ không tìm thấy những kiến thức chuyên sâu, có tính kỹ thuật của môn chạy bộ, hay các bài tập, các hướng dẫn giúp bạn chạy được nhanh hơn, xa hơn. Thay vào đó, tác giả Christopher McDougall lại dẫn dắt người đọc vào một câu chuyện vượt cả không gian và thời gian, tới các ngóc ngách tận cùng của Trái đất, đi ngược về lịch sử xa xưa của nhân loại, để tìm hiểu về chạy bộ như một trong những bản năng cơ bản nhất của con người.
Review Sinh ra để chạy (2)
“Bạn không ngừng chạy vì già. Bạn già đi vì ngừng chạy…”
Review: Cuốn sách cho ta khá nhiều thông tin thú vị, mới lạ, cho những ai quan tâm đến sức khoẻ, rèn luyện thể chất và chế độ dinh dưỡng (một phần nhỏ)
Sách không dạy về kỹ thuật chạy bộ, làm sao để chạy bền, chạy nhanh, chạy dài,…
Nhưng đọc cuốn này, ta hiểu được khả năng của con người (cụ thể trong việc chạy bộ) là vô hạn. Ta biết được những câu chuyện kỳ diệu mà nếu ở ngoài đời thực có lẽ không bao giờ ta gặp. Ta hiểu được rằng cơ thể con người tiến hoá như ngày hôm nay, rất nhiều lý do là “để cho việc chạy bộ được thuận lợi hơn”
Ta có thêm tình yêu với “trái tim thứ hai”. Và ta muốn nó được “đập” mỗi ngày!
———-
Tóm tắt một vài điểm thú vị mà mình lượm được khi chu du cuốn sách này ạ:
1. Con người có có thể chạy xa hơn một con ngựa
2. Không giống như bất kỳ thực thể sống nào trong lịch sử, loài người có sự xung đột giữa tâm trí và thể xác. Ta có một cơ thể sinh ra để hành động, nhưng lại có một bộ não luôn tìm kiếm sự nghỉ ngơi
3. Khi các nhà du hành vũ trụ trở về Trái Đất, họ đã bị lão hoá đi nhiều thập kỷ chỉ trong vài ngày. Xương của họ yếu hơn, cơ bắp teo đi, họ bị mất ngủ, trầm cảm, họ gặp phải chứng mệt mỏi cấp tính và lưc nào cũng bơ phờ. Nếu cuối tuần chỉ nằm dài xem phim trên ghế xô pha cả ngày, bạn sẽ hiểu được cảm giác đó. Bởi vì chúng ta đã lấy đi công việc mà cơ thể chúng ta đáng nhẽ phải làm, và chúng ta phải trả giá cho nó.
4. Hầu hết những kẻ sát nhân nguy hiểm nhất ở phương Tây – bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, trầm cảm, cao huyết áp, và hành tá chứng bệnh ung thư khác nhau – đều chưa từng xuất hiện ở tổ tiên chúng ta.
5. Cùng với việc tập thể dục nhiều hơn, chúng ta cần xây dựng chế độ ăn uống đúng cách. Quan sát cách các tế bào ung thư chiến đấu để sinh tồn: sau khi các khối u di căn bị loại bỏ bằng phẫu thuật, chúng có nguy cơ phát triển trở lại ở các bệnh nhân ăn kiểu truyền thống cao hơn 300% so với bệnh nhân ăn nhiều trái cây và rau cỏ. Bởi vì những tế bào ung thư còn sót lại có vẻ như bị protein động vật kích thích. Loại bỏ các thức ăn đó khỏi chế độ ăn, thậm chí các khối u còn chẳng xuất hiện ngay từ đầu.
6. Ăn như một người nghèo khổ, bạn sẽ chỉ gặp bác sĩ ngoài sân golf mà thôi!
– Anna Nguyễn
SINH RA ĐỂ CHẠY BỘ
SINH RA ĐỂ KHỎE MẠNHMình được tặng cuốn sách sinh ra để chạy bộ nên cuối tuần ngồi nghiền ngẫm nó. Thú thực, mình đâu có thích chạy bộ, mình thậm chí còn nghĩ rằng không hợp với bộ môn này, nhưng nhiều thông tin trong cuốn sách này phản ánh tư tưởng của mình khi áp dụng thay đổi chế độ ăn và có cách tiếp cận khác đối với vấn đề bệnh tật và sức khỏe.
Cuốn sách viết về những cuộc thi đấu của những người chạy bộ hàng đầu, nổi tiếng nhất thế giới với vô số kỷ lục với người thổ dân Tarahumara, những người chỉ coi rằng chạy bộ là một thú vui, là bản năng bẩm sinh của họ.
Hầu như tất cả những người chạy bộ hàng đầu đều có rất nhiều kiến thức, kinh nghiệm về khởi động, dinh dưỡng, phân bổ sức trong chặng đua, chiến thuật chạy đường dài. Họ còn có những đồng đội dẫn tốc độ, chuyên gia cứu hộ, chuyên gia sức khỏe vô cùng nổi tiếng hỗ trợ trong suốt hành trình tham gia những giải chạy. Liệu điều đó có đảm bảo cho chiến thắng của họ? Những người xuất sắc nhất, tượng đài vĩ đại trong giới chạy bộ thì sao?
Một phần rất ít những người xuất sắc nhất trong số những người xuất sắc, những tượng đài vĩ đại trong giới chạy bộ rất khác biệt với phần còn lại. Họ chạy bộ bằng đam mê, bằng bản năng, và bắt đầu các cuộc thi với kiến thức và kinh nghiệm bằng không, nhưng lại phá vỡ các kỷ lục trước đó với thời gian không thể tưởng được. Tại sao kiến thức và các chuyên gia lại không đảm bảo cho sự thành công? Bởi vì, khi chúng ta đặt gánh nặng danh hiệu và tài chính lên các cuộc thi, áp lực làm cho người dự thi không thể tự do sáng tạo ra kết quả theo cách của họ, mà phải theo kiến thức và kinh nghiệm của hàng loạt các chuyên gia.
So sánh với cách nhiều người vượt qua bệnh tật hiểm nghèo, mãn tính hoặc vô phương cứu chữa, chúng ta thấy rằng vô số các chuyên gia về dinh dưỡng, sức khỏe và bác sỹ không đảm bảo cho sự thành công của những người này. Họ chính là người sáng tạo và quyết định cách vượt qua các vấn đề sức khỏe của chính mình bằng cách phi truyền thống, thậm chí được gọi là điên rồ, cực đoan. Tất cả đều phải vượt qua nỗi sợ hãi do các kiến thức truyền thống phổ biến khắp nơi, tất cả chỉ đều bắt đầu từ niềm tin của ai đó. Khi bắt đầu con đường thay đổi sức khỏe, mình chẳng có kiến thức dinh dưỡng hay sức khỏe gì, cũng chẳng được học hành ở bất cứ đâu, mà tất cả điều mình có chỉ là niềm đam mê với mục tiêu khỏe mạnh cho bản thân, người thân và mọi người. Bằng bản năng mách bảo, mình tin chắc rằng khỏe mạnh phải là điều bình thường với mọi người, phải có cách nào đó vượt qua các vấn đề bệnh tật một cách tự nhiên, đơn giản và dễ dàng. Đó quả thực là điều mình đã thực hiện với chính bản thân và điều những người khác thực hiện thành công.
Trước khi có giày chạy bộ vào năm 1972, mọi người vẫn chạy bằng các loại giầy rẻ tiền, đế mỏng có bàn chân khỏe khoắn, và ít bị chấn thương đầu gối hơn nhiều. Ngành công nghiệp sản xuất giày chạy trị giá 20 tỷ đô mỗi năm bắt đầu với hàng loạt các sản phẩm hiện đại mới đắt đỏ với lời hứa hẹn giúp người chạy bộ có đôi giày chất lượng nhất và giúp ngăn được chấn thương khi chạy. Kéo theo ngành công nghiệp này là hàng loạt các chuyên gia nghiên cứu về cách thức tiếp đất, xoay chân, khớp, cơ chân…Nếu chúng ta quan tâm tới môn chạy bộ và muốn nghiên cứu, chắc hẳn chúng ta sẽ tìm ra vô số thông tin về đôi giầy nào phù hợp, về cách khởi động, cách bổ sung dinh dưỡng…Tất cả thông tin sẵn có mà chúng ta tìm được có phải sự thật không?
Nghiên cứu nghiêm túc cho thấy sự thật cay đắng rằng đôi giày tốt nhất lại là tệ nhất. Người chạy bộ dùng giày cao cấp nhất dễ bị chấn thương hơn người chạy dùng giày rẻ tiền đến 123%. Tất cả những quảng cáo như tính năng bảo vệ đều chẳng có hiệu quả gì mà lại chỉ làm vấn đề tệ hơn. Mình chợt nhớ về các thông tin dinh dưỡng như tháp dinh dưỡng cân đối cho sức khỏe với các nhóm thực phẩm như protein, tinh bột, chất béo, đạm được áp dụng trên toàn thế giới; những quảng cáo thời thượng về các thực phẩm chức năng nhập khẩu đắt đỏ; những quảng cáo về các loại thuốc và phương thức chữa bệnh đắt đỏ mới được phát hiện. Đôi khi những thứ được coi là tốt nhất có lẽ lại thực sự tệ nhất. Mình đã chứng minh điều này với bản thân bằng cách áp dụng chế độ ăn chẳng giống ai, chỉ nước ép trái cây và rau củ, để vượt qua vô số triệu chứng bệnh tật. Mình cũng không phải trường hợp ngoài lệ, rất nhiều người cũng làm được điều này nhờ chia sẻ của mình.
Sự thật cay đắng khác là bàn chân của chúng ta được thiết kế vô cùng hoàn hảo và tuyệt vời để chịu đựng được những va chạm, chấn động trong khi chạy. Với sự phát triển của khoa học, chúng ta tưởng rằng những phát minh của con người có thể vượt qua được sáng tạo của Tạo hóa, sự thật luôn ngược lại. Các chuyên gia tốn hàng núi tiền và rất nhiều thời gian để nghĩ ra các cách cải tiến hiệu quả cho đôi chân khi chạy với giày, trong khi thực tế đôi chân chúng ta đã hoàn hảo sẵn và có thể thích nghi lập tức với mỗi người. Tương tự như vậy, trong cơ thể mỗi người chúng ta có cơ chế tự chữa lành vô cùng kỳ điệu mà Tạo hóa đã ban tặng cho chúng ta từ khi sinh ra. Chữa lành là điều cơ thể chúng ta làm hàng giây, hàng ngày. Bạn phải biết rằng chính cơ chế này là nguồn gốc thực sự cho mọi kết quả chữa lành của cơ thể, không phải thuốc đắt tiền, không phải do bác sỹ hay chế độ ăn thời thượng và đủ chất.
Cuối cùng, sự thật rằng Alan Webb người chạy 1 dặm nhanh nhất nước Mỹ cũng nói “con người được thiết kế để chạy không giày.” Những nghiên cứu gần đây cho thấy các đôi giày có tính năng tăng cường sự ổn định chẳng những không làm giảm được chứng viêm gân gan bàn chân, mà con làm trầm trọng hơn. Tiến sỹ Hartman, người phù thủy vật lý trị liệu cho các vận động viên chạy nổi tiếng nói “đút chân vào giày cũng tương tự như bó bột vào chân vậy. Bàn chân của bạn sinh ra là để chiến đấu và chống chọi dưới áp lực.” Một tiến sỹ phục hồi chức năng khác ở bệnh viện công ở Mỹ cũng chỉ ra rằng hầu như tất cả các ca bệnh như vết chai, viêm bao hoạt dịch, biến dạng ngón chân, bàn chân bẹt, sa vòm chân – hầu như không tồn tại ở những nước mà hầu hết người dân đi chân đất. Lối tư duy ủng hộ chân đất như 2 tiến sỹ này thật hiếm hoi, trong khi lối tư duy chữa chân theo kiểu truyền thống vẫn coi bàn chân con người như một sai lầm của Tạo hóa, một công việc con đang dang dở và vẫn có thể cải thiện bằng chiếc dùi chạm trổ và các công cụ chỉnh hình.
Qua quá trình nghiên cứu và kiểm chứng của bản thân và của nhiều người khác, mình có thể khẳng định rằng “sức khỏe là bình thường, bệnh tật là bất thường.” Bệnh tật cho dù là tên gọi có là gì, cho dù ở bất kỳ giai đoạn nào, thì cũng sẽ được hồi phục và chuyển biến thông qua việc nhận biết và đánh thức cơ chế tự chữa lành, hay người thầy thuốc vĩ đại nhất trên thế giới bên trong bạn. Đó mới thực sự là triết lý y học đúng đắn của ông tổ y học hiện đại là Hippocrates. Chúng ta cần phải phá vỡ tư duy truyền thống coi bệnh tật là điều gì đó đương nhiên, dễ dàng chấp nhận.
Trên nghiên cứu sâu của mình về các vận động viên sức bền truyền thống, Scott Jurek, một người chạy bộ vĩ đại nhất bất khả chiến bại trong các cuộc thi đường dài, tìm thấy nhiều người ăn chay hơn. Do đó, ông đã áp dụng chế độ ăn uống dựa trên hoa quả, rau và các loại thức ăn nguyên hạt. Điều này khiến ông luôn sẵn sàng chạy bất cứ cự ly nào, vào bất kỳ lúc nào do lượng dinh dưỡng tối đa được nạp và tránh khối lượng thức ăn khó tiêu hóa như đạm. Ông sở hữu khả năng bất khả chiến bại trong mọi cuộc thi chạy đường dài và khó khăn nhất với chế độ dinh dưỡng được coi là nghèo nàn. Các vận động viên người Kenya, là người nắm giữ nhiều kỷ lục nhất về chạy bộ cũng như số lượng người vô địch các kỳ thi chạy bộ trên thế giới, cũng có chế đô ăn rất nghẻo nàn, hầu như ít ăn đạm. Nói tới các cự ly chạy siêu dài, chẳng gì có thể đánh bại một người chạy bộ Tarahumara – kể cả ngựa đua, báo đốm, hay vận động viên marathon Olympic. Người Tarahumara cũng có chế độ ăn rất nghèo nàn, hầu như không ăn đạm.
Trong cuộc thi chạy 80 km vô tiền khoáng hậu giữa các vận động viên vĩ đại nhất của phương Tây, người Tarahumara đã về đích đầu tiên. Scott Jurek, người được coi là bất khả chiến bại trong các cuộc thi đường dài với cung đường và thời tiết khó khăn, về đích thứ hai. Tất cả mọi thứ về người Tarahumara đều phi lý, như trêu ngươi và khó hiểu đến mức khó chịu. Những người mạnh nhất lại hiền lành nhất; những đôi chân tưởng chừng như phải nát tan vì chạy bộ, lại nhanh nhẹn nhất; những người khỏe nhất lại có chế độ dinh dưỡng nghèo nàn nhất; bộ lạc ít học hành nhất lại thông thái nhất; những người làm việc mệt nhọc nhất lại có nhiều niềm vui nhất…
Vũ trụ luôn trong trạng thái thay đổi, cuộc sống cũng vậy luôn tồn tại những giới hạn mới chờ chúng ta khám phá. Chúng ta sinh ra để chạy bộ, và sở hữu tiềm năng thể lực kinh ngạc hơn chúng ta tưởng rất nhiều; chúng ta sinh ra để khỏe mạnh và hạnh phúc, không phải để chịu đựng mọi loại bệnh tật, đau khổ như cách chúng ta đang nhìn thấy trên thế giới này. Mọi khả năng luôn tồn tại sẵn có chờ bạn khám phá.
– Bui Tran Trung
